Αναδιάρθρωση των στεγαστικών δανείων των πολιτών σε παγκόσμιο επίπεδο, υποστηρίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε έκθεσή του, που παρουσιάστηκε χθες στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου από τους αναλυτές Ντάνιελ Λίχ και Ρούπα Ντουγκαντούπτα.
Η έκθεση, που προκάλεσε τεράστια εντύπωση, ουσιαστικά απαιτεί δραστικό "κούρεμα" των δανείων, διότι με τον τρόπο αυτό θα υποβοηθηθεί η κίνηση στην αγορά.
Ο κ. Λιχ, που θεωρείται ο ειδικός του ΔΝΤ στον τομέα αυτό, ρωτήθηκε από το "Εθνος"" εάν βλέπει την ανάγκη "κουρέματος" των στεγαστικών δανείων και στην ΕΛλάδα, όπου χιλιάδες άνθρωποι αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις τους. Ο αξιωματούχος του Ταμείου απέφυγε να απαντήσει στο ερώτημα, διότι η έκθεση αφορά όλο τον κόσμο και όχι ειδικά τη χώρα μας, αλλά πηγές εκτός του ΔΝΤ στις οποίες απευθύνθηκε το "Ε", τόνισαν ότι το "κούρεμα" μπορεί να καταστεί αναγκαίο για να εξυπηρετηθεί η ανάπτυξη, χωρίς την οποία δεν θα είναι βιώσιμο το χρέος.
Το "Εθνος" υπέβαλε την εξής ερώτηση:
Εχω να κάνω μία ερώτηση ειδικά για την Ελλάδα και την αγορά ακινήτων. Από τη στιιγμή που πολλοί άνθρωποι τους τελευταίους 18 μήνες δεν μπορούν να πληρώσουν τα στεγαστικά τους δάνεια, ποιά είναι η προοπτική για την αγορά ακινήτων; Βλέπετε την ανάγκη για κούρεμα αυτών των στεγαστικών δανείων, τουλάχιστον για τους φτωχούς ανθρώπους;
H απάντηση του κ. Λιχ ακολουθεί:
«Αυτό που μπορώ να σας πως είναι ότι τα συμπεράσματά μας είναι αφυπνιστικά για μια οικονομία στην οποία έχει υπάρξει σημαντική αύξηση οικιακού χρέους. Χωρίς να μπαίνουμε σε λεπτομέρειες της ελληνικής οικονομίας στην οποία δεν επικεντρωθήκαμε, αυτό είναι μια αφυπνιστική επίδραση. Στο βαθμό που τα προγράμματά μας, όπου τα παραδείγματα αναδιάρθρωσης οικιακού χρέους που έχουμε εξετάσει, έχουν μικρό δημοσιονομικό κόστος, αυτό τα κάνει πιο συναφή με οικονομίες όπου γενικά υπάρχει περιορισμένος χώρος για μεγάλα προγράμματα χρέους, που υποστηρίζονται από κράτη. Μπορεί να μη το γνωρίζετε, αλλά μερικά από αυτά τα προγράμματα αναδιάρθρωσης οικιακού χρέους δεν έχουν οικονομικό κόστος. Νομοθετικές μεταρυθμίσεις που να εξουσιοδοτήσουν δικαστήρια και δικαστές να αποσβέσουν και να μειώσουν (στεγαστικά) δάνεια, τα λεγόμενα cram-downs, δεν έχουν άμεσο κόστος για τους φορολογούμενους και μπορούν να παράσχουν σημαντική υποστήριξη".
Το Ταμείο πάντως πιστεύει ότι "οι κυβερνητικές πολιτικές που αποσκοπούν στη μείωση του χρέους σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία ενός νοικοκυριού και τις πληρωμές του χρέους της υπηρεσίας σε σχέση με το εισόδημα του-θα μπορούσε να είναι ένας ανέξοδος τρόπος για την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων της απομόχλευσης των νοικοκυριών για την οικονομική δραστηριότητα". Σύμφωνα με την έκθεση "οι πολιτικές αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία για τις οικονομίες που σήμερα είναι περιορισμένες οι δυνατότητες για την επεκτατική μακροοικονομική πολιτική και στις οποίες ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει ήδη λάβει κρατική υποστήριξη".
Εϊναι φανερό από την έκθεση ότι όσες τράπεζες έχουν ενισχυθεί από τα κράτη πρέπει να αποδεχθούν το "κούρεμα" των δανείων εάν το ζητήσουν οι κυβερνήσεις που αποφάσισαν την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Το Ταμείο πιστεύει ότι "έντονα και καλά σχεδιασμένα προγράμματα αναδιάρθρωσης του χρέους των νοικοκυριών, όπως αυτά που εφαρμόστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες στη δεκαετία του 1930 και στην Ισλανδία σήμερα, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον αριθμό των αθετήσεων υποχρεώσεων των νοικοκυριών και των κατασχέσεων". Αυτό, σύμφωνα με το ΔΝΤ, "βοηθά στην αποφυγή επέκτασης μείωσης των τιμών των κατοικιών και της μειωμένης ζήτησης. Μόλις τα δάνεια αναδιαρθρωθούν ώστε να είναι πιο προσιτά, η αγοραία αξία τους αυξάνεται, και η κυβέρνηση μπορεί να τα πουλήσει, χρησιμοποιώντας τα έσοδα για να αντισταθμίσει το αρχικό κόστος για τον φορολογούμενο", τονίζει η έκθεση του Ταμείου..
Αναφέρεται επίσης ότι οι υφέσεις και οι φούσκες στην αγορά κατοικίας, "τείνουν να είναι σφοδρότερες και να διαρκούν περισσότερο όταν έχει προηγηθεί μια μεγάλη αύξηση του χρέους των νοικοκυριών". Ο κ. Λιχ τόνισε ότι η κρίση που ξέσπασε το 2007 παρουσιάζει τα παραπάνω χαρακτηριστικά και υποστηρίζει ότι το μέγεθος της ύφεσης δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την πτώση των τιμών και τις τραπεζικές κρίσεις, αλλά από τη σύνδεση τους με την αύξηση της μόχλευσης που είχε προηγηθεί.
Η έκθεση καταγράφει ότι στη διάρκεια του ξεσπάσματος των κρίσεων αυτών, είναι κομβικής σημασίας για την ανάσχεση της ύφεσης οι μακροοικονομικές πολιτικές όπως η νομισματική χαλάρωση και οι δημοσιονομικές μεταβιβάσεις μέσα από ένα κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας. Παρουσιάζει ως παράδειγμα τις χώρες της Σκανδαναβίας, όπου οι κυβερνήσεις μετέφεραν εισοδήματα στα άνεργα νοικοκυριά, κάτι που βοήθησε στην αποπληρωμή των δανείων.
Μιχάλης Ιγνατίου
